Kettingreactie
Als één ding beweegt, gaat het andere ook bewegen en uiteindelijk komt alles in beweging’.
Ik hoor één van de kinderen uitleggen wat een kettingreactie nou eigenlijk is. Het absolute thema van deze derde zomerschooldag.
Het is weer tijd voor een excursie en dit keer gaan groep rood en groep blauw richting Nemo. De busreis is vandaag wel weer iets langer, maar gelukkig vermaakt iedereen zich prima. De sfeer zit er goed in, beide groepen hebben enorm uitgekeken naar dit uitstapje. Sommige kinderen zijn al vaker geweest, maar er zijn ook heel veel kinderen die voor het eerst naar het Science museum gaan.
Bij aankomst worden we opgevangen door een medewerker die ons meeneemt naar een aparte ruimte waar wordt verteld wat ons vandaag te wachten staat.
‘Wie is hier weleens eerder geweest?’ vraagt hij. De helft van de vingers gaan omhoog en één van de leerlingen wordt aangewezen om te vertellen wat de rest allemaal kan verwachten van Nemo. Het gebouw bestaat uit wel 5 verdiepingen en overal is wat anders te doen.
‘Je kunt hier allemaal proefjes en wetenschap dingen doen’, zegt de jongedame die door de begeleider is aangewezen.
Dat klopt inderdaad. Het museum is speciaal ingericht om (voornamelijk) kinderen kennis te laten maken met wetenschap en techniek. Op elke verdieping is er gelegenheid om zelf te experimenteren en te ontdekken. Over enkele minuten mogen ze zelf op onderzoek uit. Ze staan te popelen.
Er zijn in totaal 23 leerlingen en ze worden ingedeeld in vier groepen. De afspraak is dat iedereen bij elkaar blijft en in de buurt van (& op de zelfde verdieping als) hun begeleider. Onder die voorwaarden mogen ze er na de instructies op uit en dat laten ze zich natuurlijk geen tweede keer vertellen. Het moment dat ze de ruimte uit lopen splitsen ze zich op en zie ik elk groepje vliegensvlug een eigen kant uit gaan.
Ik loop de ruimte uit en besluit me aan te sluiten bij een groepje meiden waarvan hun avontuur begint bij een gigantische doorzichtige bol, waarin blauwe lichtstralen heen en weer bewegen. Ze verzamelen zich om de bol heen en leggen hun handen erop.
‘This is electric!’
Een van de leerlingen trekt haar handen verschrikt van de bol af en slaakt een kreet.
Wanneer je over de bol heen wrijft wordt er elektriciteit geactiveerd. De spanning die van binnen geactiveerd wordt, stroomt via je handen je lijf in en dat kan resulteren in een lichte schok – ook als je daarna anderen aanraakt. Ah, een kettingreactie.
Het is even schrikken natuurlijk, maar écht pijn doet het niet, concludeer ik als ik zie hoe lang het groepje bij de elektrische bol blijft steken.
Even verderop zie ik een groep zich aan het vermaken is met zeepsop. Je kunt o.a. reusachtige bellen creëren. Met een grote hoepel proberen ze zelf ook midden in zo een reusachtige bel te staan. Als je heel voorzichtig beweegt, popt de bel niet, maar door de zwaartekracht aan de bovenkant van de zeepbel wordt het zeepvlies steeds dunner. De kettinreactie? De zeepbel knapt voordat ie boven je hoofd is uitgekomen en dat zorgt voor de grootste lol.
Om 11 uur vindt er in het midden van de eerste verdieping een groot experiment plaats. Iedereen verzamelt zich er op verzoek van een medewerker omheen. Hij legt uit wat er gedemonstreerd zal worden en vraag assistentie vanuit het publiek. Een van de omstanders mag meeschrijven, want pas als tijdens het experimenteren notities maakt, ben je op de juiste manier bezig met wetenschap.
‘Bij wetenschap weet je nooit wat er gaat gebeuren, want het is en blijft een experiment. Het gaat nooit fout, het gaat elke keer gewoon anders’ – legt de medewerker uit die op het punt staat te laten zien hoe een kettingreactie nou eigenlijk werkt.
Ik blijf even steken bij die laatste opmerking en mijn gedachten dwalen af. Wat een mooie manier om hiernaar te kijken. Wat mij betreft mag dit ook worden toegepast op situaties buiten dit experiment om.
‘Iedereen mag even bewegen’ vervolgt hij zijn uitleg. De grote menigte die zich om het experimenten-terrein heen had verzameld, komt collectief in beweging’.
‘Mooi’, bedankt voor het meewerken. Jullie hebben mijn experiment zojuist geholpen, want door te bewegen hebben jullie de energie in de ruimte opgevoerd en die energie kan ik straks goed gebruiken bij het in gang zetten van de kettingreactie’.
Waar hebben we zoiets eerder gehoord?
Vorige week, tijdens ons bezoek aan de voorstelling ‘en toen was de aarde op’ vulde we de ruimte ook spreekwoordelijk met energie, maar dan door te wrijven met onze handen. De lichaamsenergie werd omgezet in warmte en je kon het echt voelen.
Tijdens dit experiment konden we niet zoveel voelen, maar we keken onze ogen uit. De verschillende objecten kwamen stuk voor stuk in beweging. We zagen een stoel zichzelf verplaatsen, een fietsband draaien en een ballon knappen en dat allemaal als gevolg van het omverduwen van een dominee steentje. Een echte kettingreactie.
Op alle verdiepingen komen de leerlingen tot de ontdekking dat het bij de meeste dingen rondom wetenschap draait om oorzaak en gevolg. Er werd flink geëxperimenteerd met zwaartekracht, ontdekkingen gedaan over de planeten en het heelal, nieuwe dingen geleerd over het menselijke lichaam en kennis gemaakt met (spiegel)illusies.
Wanneer de kinderen de boodschap kregen dat het al weer tijd was om naar huis te gaan, zitten ze nog midden in ontdekkingstocht, maar aan alle leuke dingen komt helaas een eind. We verzamelen weer in dezelfde ruimte als bij aankomst en vervolgen daarna onze weg naar de bus.
Bij de opstapplaats zien we dat de brug openstaat. Al gauw wordt de rij met auto’s langer en ontstaat er een kleine file. De bus heeft ook een kleine vertraging opgelopen en we staan in de tussentijd te wachten in de regen die we niet meer hadden verwacht. Het algehele programma is nu een beetje uitgelopen, maar vooralsnog hebben we een geslaagde dag achter de rug.
‘Als één ding beweegt, gaat het andere ook bewegen en uiteindelijk komt alles in beweging’. Of in dit geval staat het even stil.
Door het verloop van deze dag herken ik het overal in terug: een kettingreactie.
✎﹏﹏﹏﹏from Serenitheory with love.