‘Het gaat over de macht maar het is de schaamte’

Graag wilde ik met rustige woorden beginnen. Een terugblik op vandaag
waarin ik kalm wat positieve dingen noem die me vandaag zijn
opgevallen. Aardige resultaten. Stapjes vooruit en stapjes achteruit. Ook
wat puntjes van kritiek.

Maar dat gaat niet.

Weet je waarom niet?

Ik ben stil aan het juichen over het talent op de zomerschool.

Kan dat? Stil zijn en juichen tegelijk?

Ik denk het wel.

Afgelopen dag hebben we ’s ochtends geoefend met delen.
Deelsommen. Wat was ook alweer de teller en wat was ook alweer de
deler?

Een jongen die ik hielp aan mijn tafeltje achter in de klas zei: ‘De
verhouding moet hetzelfde blijven, meester. Het moet zeg maar in
balans zijn.’ Zijn buurman fronst. Opeens vult hij de rekentabel sneller in
terwijl ik het ben die afgeleid raak. Stemmen waaieren door de klas,
schril, de gang op, naar de buitenwereld waar je, net als in een
breuksom, concentratie op moet brengen om balans te zoeken. Regen
tikt op glas. Een bidon cirkelt op tafel als een tol. Vragende gezichten.
‘Nou, wat is het goede antwoord, meester?’

Terugkomen in het hier en nu, denk ik. De taalles gaat al beginnen. We
leren nieuwe uitdrukkingen. We leren ook een metafoor te maken.
Vanmiddag gaan we naar de moestuin in Venserpolder en ik vraag aan
een meisje of ze een metafoor kan maken met de natuur.

Ik wacht even. Mijn ogen dwalen over de vloer waar een paar gele
tassen slingeren. Als ik het meisje weer aankijk is de wereld veranderd.
Weet je waarom? Omdat het meisje voor het eerst een metafoor heeft
gemaakt.

‘Ik voel me zo blij als de blauwe lucht,’ zegt ze. En dan slaat ze het
blaadje om van haar schrift en roept: ‘En ook iets met de horizon en…..’

Haar woorden sterven weg in het geluid van de bel. Kinderen springen
op. Een opgewonden blik door het raam naar het halflege schoolplein.

Maar ik denk aan de horizon van het meisje. Aan haar zin die nog moet
eindigen. Als een melodie op zoek naar een laatste akkoord. Iets met de
horizon. Een zin die nog op zoek is naar balans. Een open einde.

’s Middags speelt Jeritza in de workshop Muzikale lyrics een laatste
akkoord op haar gitaar en zingzeg ik zelf een tekst over een man die
vlucht uit zijn land, die naar een nieuwe horizon op weg is. Zo geven we
een voorbeeld van tekst begeleid met muziek.

Het is stil in de klas. Ik kijk naar een jongen die zegt: ‘Het raakt me,
meester.’ Dat compliment van een leerling doet Jeritza en mij goed.
Graag wilde ik deze column ook eindigen met een relaxed complimentje.

Maar dat gaat niet.

Want de leerlingen van de zomerschool kunnen zo goed schrijven met
hun fantasie dat de woorden wild en vrij en prachtig op papier komen.
Hoe kan ik dan nog rustig blijven als ik zulke goede teksten met iedereen
zou willen delen?

Wat denk je van een leerling die in no time filosofeert als de Nigeriaanse
Orunmila?

‘Het gaat over de macht maar het is de schaamte….’ ‘….Het is een
roddel of een illusie. Het maakt niet uit want je krijgt alleen maar ruzie.
Een leugen is een lopend vuur….’ ‘Blijf je overleven? Want dat is de
cyclus van het leven.’

Een andere leerling schrijft eerst heel droog: ‘Ik hou van voetbal.’

Maar even later heeft ook hij de taal van zintuiglijkheid en metaforen
begrepen: ‘Ik trap de bal zodat de keeper die niet kan pakken. Ik voel me
zo gemotiveerd als een kat die een muis pakt.’

Hij geeft de bal in ons woordenspel aan een ander groepje. Twee
jongens die hebben besloten te dansen terwijl ze zich presenteren.

‘Ik ben even taai als de botjes van je lichaam. Dus als je bot bent moet je
niet kijken. Botjes moeten even niets doen. Vroem vroem.’

Op deze stoere praat volgt een groep meisjes. Schoorvoetend lopen ze
in het klaslokaal naar voren. In hun tekst speelt herhaling een belangrijke
rol. Ze willen iets met ons delen. Ik denk dat ze talent hebben om in
balans te komen vandaag. Want ze zijn zo eerlijk als wat.

‘Ik kon niet wachten, wachten

Weet je nog dat we lachten, lachten

We zitten in problemen want we dachten, dachten
Dat we de Queen konden spelen over klachten, klachten.’

Gelukkig is er een jongen die een groot talent heeft om te beschrijven
hoe een probleem kan voelen. ‘Er brak een stukje van me af….moest ik
deze man nu om eten gaan smeken?’

De klas kijkt stil en verschrikt. Jeritza legt even aandachtig haar gitaar
neer. Heeft de jongen zelf soms honger meegemaakt?

‘Nee,’ zegt hij en nu snapt iedereen het een beetje. Zijn verhaal gaat
over macht maar ook over schaamte. Hij deelt iets met ons. ‘Maar het
gaat over iemand anders,’ zegt hij.

We pakken onze jassen en zeggen gedag. Morgen weer zomerschool.
Deelsommen. Middagen vol kansen op verhalen. Oefeningen. Voor
moedige kinderen. Want oefenen met delen moet je durven.

Ik durf af te sluiten met één woord: 

Bravo.

Rashid